โภชนบำบัด
หรือ อาหารบำบัดโรค (Diet therapy)
หมายถึง การใช้อาหารช่วยในการรักษาโรคโดยการดัดแปลงอาหารธรรมดาให้เป็นอาหารที่เหมาะสมกับโรค
ที่เป็นอยู่และ จัดให้ถูกหลักโภชนาการ โดยมีจุดมุ่งหมายที่สำคัญคือช่วยรักษาหรือบรรเทาอาการของโรค
รวมทั้งป้องกันการเกิดอาการทุพโภชนาการ
ที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างที่ได้รับการรักษาโรค
อาหารมีประโยชน์และความสำคัญต่อผู้ป่วยมาก เพราะอาหารที่ผู้ป่วยได้รับขณะเจ็บป่วยมีส่วนทำให้
อาการของโรคบรรเทาลงหรือกำเริบขึ้นได้ดั้งนั้นการให้โภชนบำบัดที่เหมาะสม จะทำให้เกิดประโยชน์ ดังนี้
1. ป้องกันและแก้ไขภาวะโภชนาการของผู้ป่วย
2. ปรับปริมาณสารอาหารบางอย่างให้อยู่ในระดับที่ร่างกายจะสามารถใช้ได้
3. ปรับน้ำหนักของผู้ป่วยให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม เพื่อช่วยให้มี สุขภาพที่แข็งแรงและป้องกันอาการทุพโภชนาการที่อาจเกิดขึ้น
4. ช่วยบรรเทาและรักษาอาการของโรคที่เป็นอยู่ เช่น โรคตับอักเสบ การลดอาหารไขมันและเพิ่มคาร์โบไฮเดรตและโปรตีน จะช่วยในการ เสริมสร้างเซลล์ของตับทำให้อาการของโรคดีขึ้น
5. ช่วยทำให้อวัยวะที่พิการได้พักหรือลดการทำงานลง เช่น การให้ อาหารอ่อนแก่ผู้ป่วยโรคกระเพาะ จะช่วยให้กระเพาะอาหารและลำไส้ ได้พักผ่อน
หรือทำงานน้อยลง ทำให้อาการของโรคบรรเทาลง
จุดประสงค์ของโภชนบำบัด
1. ขจัดการขาดสารอาหารต่างๆ ให้หมดไป และป้องกันการขาดสารอาหารในโอกาสต่อไปด้วย
2. ให้อวัยวะที่พิการได้พักการทำงานชั่วคราว
3. เพื่อช่วยเหลืออวัยวะที่พิการให้สามารถรับเอาอาหารพอกับกำลังที่จะเผาผลาญได้
4. เพื่อดำรง เพิ่มหรือลดน้ำหนักของผู้ป่วยให้อยู่ในระดับมาตรฐาน
5. ให้ร่างกายของผู้ป่วยทนต่อโรคได้ดีโดยไม่ทรุดโทรม
6. เพื่อดำรงและส่งเสริมภาวะโภชนาการ
7. งดอาหารที่ผู้ป่วยเคยแพ้
8. ดัดแปลงอาหารให้เหมาะกับการที่ร่างกายของผู้ป่วยจะนำไปใช้ประโยชน์ได้